Trên thế giới, việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm đã trở thành yếu tố quan trọng trong quy trình sản xuất và phân phối thực phẩm. EU đã đưa truy xuất nguồn gốc trở thành quy định bắt buộc đối với các nước thành viên của EU từ ngày 1/1/2005.

Mỹ đã ban hành Đạo luật Hiện đại hóa An toàn thực phẩm, yêu cầu tăng cường theo dõi, truy vết thực phẩm và lưu trữ hồ sơ đối với nhóm thực phẩm gây ảnh hưởng cao đến người sử dụng.

Ấn Độ, từ năm 2006, các nhà sản xuất, chế biến đã lập ra hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử. Thái Lan cũng tiến rất xa trong truy xuất nguồn gốc điện tử, từ năm 2010 đến nay, Bộ Nông nghiệp Thái Lan đã đưa ra chuẩn quốc gia về truy xuất nguồn gốc điện tử, xây dựng cổng thông tin truy xuất nguồn gốc điện tử để nông dân vào đăng ký dùng miễn phí.

Như vậy, thực trạng hiện nay trước những vấn nạn như hàng giả, hàng nhái, hàng lưu thông không có nguồn gốc xuất xứ, sản phẩm chứa chất cấm, độc hại ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe người tiêu dùng, truy xuất nguồn gốc được xem như một giải pháp để giải quyết vấn nạn trên và thực sự truy xuất nguồn gốc đang trở thành vấn đề nóng được quan tâm trên toàn cầu.

Với mong muốn thiết lập một hệ sinh thái đa chức năng hỗ trợ các nhà sản xuất nâng cao năng lực cạnh tranh trong hội nhập và phát triển, tự chứng minh nguồn gốc chất lượng sản phẩm hàng hóa, khẳng định vị thế thương hiệu; giúp người tiêu dùng có một công cụ hữu hiệu nhận diện hàng hóa, phân biệt thật giả, tự bảo vệ quyền lợi khi mua hàng. Trung tâm Doanh nghiệp hội nhập và phát triển (IDE) đã đầu tư nghiên cứu và sáng chế thành công “Quy trình xác thực chống hàng giả”.

Đây là kết quả thành công về khởi nghiệp sáng tạo của Trung tâm Doanh nghiệp Hội nhập và Phát triển – Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam do tác giả Phạm Thị Lý cùng các cộng sự thực hiện.

Tính mới, tính sáng tạo, sự thành công của “Quy trình xác thực chống hàng giả” được khẳng định thông qua kết quả thẩm định và giải thưởng sáng tạo khoa học công nghệ Vifotech, Bằng độc quyền sáng chế số 16306 do Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam cấp, Văn bản chỉ đạo của Văn phòng chính phủ số 371/VPCP-VI tiếp thu kết quả nghiên cứu vào hoạt động của Ban chỉ đạo Quốc gia 389, Viện nghiên cứu và Phát triển Logistics, Ủy Ban nhân dân thành phố Hà Nội, Hội Nghệ nhân và Thương hiệu Việt Nam… và ứng dụng của Doanh nhân, doanh nghiệp.

“Quy trình xác thực chống hàng giả” là sáng chế khoa học hoàn toàn mới, mang tính tiên phong, có nhiều tính năng vượt trội về bảo mật và đột phá về công nghệ. Bản chất của sáng chế gồm có 3 phần:

Phần thứ nhất là phần mềm ứng dụng trên thiết bị di động mang tên CheckVN có chức năng đọc và phản hồi nhanh thông tin về sản phẩm qua hai mã xác thực, định vị vị trí xác thực sản phẩm

Phần thứ hai là một con tem xác thực chống hàng giả được dán trên sản phẩm hàng hóa của doanh nghiệp. Tem QR-code mang tên “Tự hào hàng Việt Nam” được áp dụng công nghệ tạo chuỗi số ngẫu nhiên và được mã hóa, in ấn trên dây truyền công nghệ hiện đại. Tem chỉ sử dụng một lần, mỗi con tem định danh cho một sản phẩm duy nhất đã được đăng ký tham gia Chương trình Bảo vệ thương hiệu hàng hóa Việt Nam. Tem được thiết kế theo từng cặp và thể hiện bằng hai lớp trên một con tem. Lớp hiển thị thứ nhất cung cấp cho người tiêu dùng các thông tin về sản phẩm và các cam kết của nhà sản xuất về sản phẩm; lớp thứ hai là lớp bảo mật giúp cung cấp thông tin xác thực về sản phẩm mà chỉ có hệ thống check.net.vn mới có.

Phần thứ ba là một Cổng thông tin hàng hóa chính hãng www.Check.net.vn, có chức năng lưu giữ các thông tin và cam kết của nhà sản xuất về sản phẩm; sinh mã số bảo mật cho các sản phẩm được bảo vệ. Đây là cổng thông tin chống hàng giả.

Tại thời điểm xác thực, người tiêu dùng, dùng điện thoại Smatphone tải ứng dụng CheckVN về điện thoại và thao tác đưa camera lại gần với tem xác thực Tự hào hàng Việt Nam. Phần mềm CheckVN sẽ đọc và phản hồi nhanh thông tin về sản phẩm qua hai mã xác thực, trong đó mã tem lớp thứ nhất sẽ hiển thị thông tin hàng hóa được xác thực; mã tem thứ hai xác thực thông tin đó có được bảo hộ bởi  Trung tâm Doanh nghiệp hội nhập và phát triển không? sản phẩm đó là hàng chính hãng hay hàng nhái. Từ hai thao tác đơn giản của người tiêu dùng trên smartphone, phần mềm CheckVN kết nối về cổng thông tin Check.net.vn để xác thực hàng thật, hàng giả và trả lời tức thì cho người  tiêu dùng câu trả lời sản phẩm người tiêu dùng đang truy xuất nguồn gốc có chính hãng hay không?

“Quy trình xác thực chống hàng giả” đã được ghi nhận là giải pháp vượt trội, bảo mật tuyệt đối, được 13 bộ ngành đánh giá, ghi nhận, 22 tỉnh thành phố trên cả nước ứng dụng và triển khai thực hiện.

Năm 2017, Hà Nội đã ứng dụng thí điểm sáng chế “Quy trình xác thực chống hàng giả” quản lý kinh doanh trên địa bàn 12 quận nội thành. Năm 2018, Hà nội ban hành Kế hoạch 02/KH –UBND triển khai trên địa bàn toàn thành phố việc ứng dụng “Quy trình xác thực chống hàng giả” xây dựng Hệ thống truy xuất nguồn gốc, quản lý ATTP gắn với chính quyền điện tử và thành phố thông minh.

Có thể nói, giải pháp truy xuất nguồn gốc hàng hóa bằng ‘Quy trình xác thực chống hàng giả’ là công cụ chống hàng giả rất hiệu quả, hơn hẳn các biện pháp khác hiện có trên thị trường Việt Nam và trên thế giới. Đồng thời là công cụ, phương tiện hữu ích góp phần cùng các đơn vị chức năng thực hiện có hiệu quả công tác phòng ngừa, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả…

Đặc biệt, giải pháp còn có chức năng kép là tự chứng minh được xuất xứ nguồn gốc hàng hóa của doanh nghiệp. Từ đó, có thể bảo vệ hàng hóa, thương hiệu Việt Nam, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, giữ vững thị trường nội địa và hướng tới thị trường quốc tế.