Đó là thông tin được Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ tại Hội nghị “Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo – Một trụ cột cho phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam”.

Trước khi bắt đầu bài phát biểu, Thủ tướng đặt câu hỏi: “Trên hành tinh này có thứ tài nguyên nào khi càng khai thác sẽ càng nảy nở?”. Trả lời câu hỏi này, Thủ tướng cho biết đó chính là chất xám, là sự sáng tạo, đồng thời dẫn khẩu hiệu của một tập đoàn kinh tế Hàn Quốc “Tài nguyên là luôn có hạn, còn sự sáng tạo của con người là vô hạn”.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, tài nguyên tự nhiên có giới hạn và nhân loại đang đứng trước sự khan hiếm tài nguyên nghiêm trọng. Nếu trông chờ vào thứ tài nguyên hữu hạn đó thì tăng trưởng sẽ sớm cạn kiệt, tăng trưởng sẽ đạt trạng thái dừng. Mô hình tăng trưởng nội sinh (được trao giải Nobel Kinh tế năm 2018) cho thấy, công nghệ là yếu tố nội sinh quan trọng của tăng trưởng; là yếu tố quyết định cho tăng trưởng trong dài hạn, là chìa khóa để đột phá vượt qua trạng thái dừng, thoát bẫy thu nhập trung bình.

“Nhân loại ngày càng khan hiếm tài nguyên tự nhiên để khai thác và Việt Nam cũng vậy, nhưng chúng ta lại có thứ tài nguyên vô tận, đó là chất xám, là sự sáng tạo của con người. Nếu tài nguyên tự nhiên càng khai thác càng cạn kiệt thì tài nguyên sáng tạo của con người càng khai thác sẽ càng sinh sôi nảy nở”, Thủ tướng khẳng định. Trong các doanh nghiệp và tổ chức, sự sáng tạo của con người là vốn quý giá nhất

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Hội nghị “Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo – Một trụ cột cho phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam”.

Theo Thủ tướng, sáng tạo phải từ con người và vì con người. Con người phải là trung tâm của sáng tạo. Người Việt Nam có đầy đủ tố chất bẩm sinh cho sự sáng tạo, nếu có đủ những dưỡng chất tốt sẽ tạo ra những con người xuất sắc cho đất nước và tâm huyết đóng góp vì sự phồn thịnh của đất nước. Theo Báo cáo Chỉ số Hiệu quả Đổi mới sáng tạo, Việt Nam đã thành công trong việc tiếp cận với kiến thức khoa học công nghệ của thế giới và hòa nhập vào các chuỗi giá trị toàn cầu, tạo điều kiện cho việc trao đổi tri thức hiệu quả. Một số tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam đã rất quan tâm đầu tư cho khoa học công nghệ, đổi mới, sáng tạo đã đạt được kết quả tương xứng.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Khoa học – Công nghệ trở thành đầu mối phối hợp các bộ, ngành, tổ chức liên quan tham mưu cho Chính phủ 5 vấn đề lớn gồm:

Một là, đề xuất chính sách khuyến khích và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong khu vực doanh nghiệp. Đồng thời cần coi doanh nghiệp là trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo, phát triển mạnh hoạt động khởi nghiệp sáng tạo, đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp.

Thủ tướng cho rằng, nhận thức này còn nhiều vấn đề bất cập, chính sách cũng chưa làm tốt để phát huy đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp.

Hai là, phát huy vai trò của các trường đại học, viện nghiên cứu trong việc tăng cường nền tảng vốn con người cho đổi mới sáng tạo. Cần nhất là gắn liền các hoạt động nghiên cứu ứng dụng với nhu cầu doanh nghiệp, nhu cầu của nền kinh tế.

Ba là, thúc đẩy liên kết các mạng lưới đổi mới sáng tạo trong và ngoài nước. Ở nước ngoài các trung tâm kết nối trí tuệ đóng vai trò lõi ở các thành phố thông minh và bền vững. Vậy ở Việt Nam phải làm như thế nào? Thủ tướng đặt câu hỏi, các trung tâm đổi mới sáng tạo của các bộ sắp ra đời cần suy nghĩ về việc này như thế nào?

Bốn là, xây dựng năng lực quản trị nhà nước đối với hệ thống đổi mới sáng tạo và hoàn thiện thể chế cho các hoạt động đổi mới sáng tạo. Trong hội nghị hôm nay, các nước đã nêu ra nhiều kinh nghiệm mà Việt Nam có thể học được.

Năm là, tập trung phát triển sản phẩm quốc gia dựa vào công nghệ mới, công nghệ cao để hình thành các ngành nghề mới và các sản phẩm mới, giá trị gia tăng cao, nhất là lĩnh vực mà Việt Nam có thế mạnh như nông nghiệp, công nghiệp chế biến chế tạo, công nghệ thông tin, dịch vụ…

Thủ tướng cho rằng, cần xây dựng khuôn khổ cho việc đo lường và đánh giá hiệu quả của nền kinh tế số, các trường đại học, viện nghiên cứu, các cơ sở có hoạt động khoa học công nghệ.

Thủ tướng đề nghị ngành thống kê cần nghiên cứu phương thức đo lường và thống kê hiệu quả hoạt động khoa học công nghệ và hoạt động đổi mới sáng tạo theo các chuẩn mực quốc tế. Đồng thời, nghiên cứu thành lập ngân hàng dữ liệu quốc gia về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Bên cạnh đó, Việt Nam cần xây dựng chính sách nhằm thu hút nhân tài. Việc áp dụng mô hình đối tác công – tư (PPP) sẽ khuyến khích doanh nghiệp tham gia nhiều hơn vào các hoạt động đổi mới sáng tạo.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ sớm hoàn thiện “Chỉ thị thúc đẩy, hấp thụ phát triển khoa học công nghệ và hoạt động đổi mới sáng tạo, bao gồm quỹ phát triển khoa học công nghệ của doanh nghiệp” và đệ trình các chính sách cụ thể.

“Bộ Khoa học và Công nghệ cần phát huy vai trò điều phối, nâng cao hiệu quả công tác giữa các bộ, ngành và giữa các cấp trong phát triển và ứng dụng kết quả khoa học và công nghệ vào phát triển kinh tế – xã hội”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng mong các bộ, ban, ngành tổ chức, doanh nghiệp sẽ bắt tay hành động cụ thể, thúc đẩy sáng kiến cải tiến, đổi mới sáng tạo, đồng thời, đầu tư và sử dụng hiệu quả khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh cho biết sẽ tiếp thu những ý kiến của Thủ tướng Chính phủ, đại diện các tổ chức quốc tế và sẽ khẩn trương triển khai 5 nhóm nhiệm vụ chính nhằm tăng cường vai trò điều phối, phối hợp với các địa phương thúc đẩy các biện pháp này. “Các giải pháp đúng hướng, khả thi cần được nhanh chóng ban hành”, Bộ trưởng nói. Ông cũng nhấn mạnh các giải pháp thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo cần tập trung giải quyết hai yếu tố chính là con người và công nghệ.

Báo cáo “Tương lai nền kinh tế số Việt Nam hướng đến năm 2030, 2045 cũng được Bộ trưởng giới thiệu. “Đây là luận cứ quan trọng để phát triển, là chiến lược khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo của đất nước trong 10 năm tới”, ông Chu Ngọc Anh khẳng định.

T/h